En sia libro “Exile’s Return”(Reveno de ekziloj), Malcolm COWLEY indikis, ke Esperanto estas “senkolora”.

In his book "Exile's Return", Malcolm  
COWLEY suggests that Esperanto is  
"colorless".

image info

A definite effort was being made
to destroy all trace of local
idiom or pronunciation and
have us speak “correctly” –
that is, in a standardized
Amerenglish as colorless as
Esperanto.

Malcolm COWLEY 1

Jen esperante,

Oni faris definatan penadon
por detrui ĉian spuron de loka
idiomo aŭ elparolo kaj
postulis ke ni parolu
“ĝuste” - tio estas en normala
“Amerikangla” same senkolora
kiel Esperanto.

nenies lingvo / no one’s language

Cowley rimarkis ke dum la jardekoj antaŭ la unua mondmilito, usonaj akademianoj provis elimini “lokajn kaj regionajn strangecojn” de parolado kaj verkado, kaj universitataj studentoj “estis devigitaj uzi lingvon ke ne estis nia propra.” Esence, nenies lingvo.

Cowley noted that during the decades  
before World War I, American academics  
attempted to eradicate “local and  
regional properties” from speech and writing,  
and university students were "forced to use  
language not properly our own."  
Essentially, no one's language.

Malcolm COWLEY 2

senracia antaŭjuĝo / unreasonable bias

La antaŭjuĝo de Cowley pri Esperanto kaj pri tio, kion li nomas Amerikangla, eble baziĝas sur tio, kion Pierre Janton klarigas, estas politikaj, sociaj kaj psikologiaj kialoj, kial iu artefarita lingvo kiel Esperanto, aŭ homogenigita angla, ŝajnas malhelpi naturan, organikan esprimon de penso.

Cowley's bias against both Esperanto  
and what he calls Amerenglish, may be   
based in what Pierre Janton explains  
are political, social, and psychological  
reasons because any artificial language  
like Esperanto, or a homogenized English,  
seem to prevent natural, organic  
expression of thought.

pseudo-rational arguments…
opposed to Esperanto–artificiality,
unnaturalness, cold logicality, lack
of poetry, oddness, and so on–
barely mask their lack of
objectivity.

Pierre JANTON 3

pseŭd-raciaj argumentoj …
kontraŭa al Esperanto - artefariteco,
nenatureco, malvarma logikeco, manko
de poezio, strangaĵoj, ktp -
apenaŭ maskas ilian mankon
objektiveco.

ekstremaj agoj / extreme actions

Sed Cowley ankaŭ plendis ke Joyce “pasigis tri tagojn” sur unu frazo en “Finnegans Wake”; kaj indikis, ke la “relegio de arto…malsukcesis, kiam ĝi provis…fariĝi sistemo de etiko” kaj ĉi tiuj “ekstremaj kursoj de ago…iri en blindajn stratetojn” ĉar “laŭ ĉi tiu vojeto nenio pli estis trovebla. “

But Cowley also complained about  
Joyce "spending three days" on one  
sentence in Finnegans Wake; and  
suggested that the "relegion of art  
...failed when it tried...  
to become a system of ethics"  
and that these "extreme courses  
of action...led into blind alleys"  
because "along this path there  
was nothing more to be found."

Malcolm COWLEY 4

ĉirkaŭaj sociaj ekstremoj / surrounding social extremes

Tamen, Cowley ankaŭ agnoskas, ke tiaj ekstremaĵoj en arto kaj kulturo mem estas parto de pli grandaj, ĉirkaŭaj ekstremoj videblaj en la homa socio entute.

Yet, Cowley also admits that such  
extremes in art and culture are  
themselves part of larger, all-  
encompassing extremes visible in   
human society as a whole.

Behind the religion of art was
the social system that made it
possible – the system that
encouraged false notions of
success and a mistaken form
of reaction against them;

Malcolm COWLEY 4

Malantaŭ la arta religio estis
la socia sistemo, kiu ebligis ĝin -
la sistemo, kiu instigis falsajn
nociojn pri sukceso kaj eraran
formon de reago kontraŭ ili;

longperspektivon / long-range view

Tamen COWLEY parolis ĉe aparta punkto en la historio, ĝuste antaŭ la komenco de la Granda Depresio. JANTON anstataŭe donas alian longperspektivan vidon.

However, COWLEY was speaking about  
a particular point in history, just  
before the beginning of the Great  
Depression. JANTON instead provides  
another, longer viewpoint.

A century of experience has given
us clear proof that a planned
language can express everything
worthy of expression, provided
that it creates and nurtures
its own spirit.

Pierre JANTON 5

Jarcenta sperto donis al ni klaran
pruvon, ke planita lingvo povas
esprimi ĉion esprimindan, kondiĉe
ke ĝi kreas kaj nutras sian
propran spiriton.

novaj spiritoj / new spirits

Although many scholars tend to reduce
Esperanto to a mere language and empty
it of all ideological and emotional
implications, it cannot be entirely
separated from the ancient ideal of
a linguistically and spiritually
united humankind.

Pierre JANTON 3

Kvankam multaj fakuloj emas redukti
Esperanton al nura lingvo kaj malplenigi
ĝin de ĉiuj ideologiaj kaj emociaj implicoj,
ĝi ne povas esti tute apartigita de
la antikva idealo de lingve kaj spirite
unuiĝinta homaro.

Esperanto jam havas 133 jarojn da literatura historio (1887-2020). Ĝi travivis mondmilitojn, kaj multajn oficialajn provojn detrui ĝin. Pluraj generacioj adaptis ĝin por multaj specoj de esprimo, inkluzive de superrealismo kaj simboleco. Kaj tiel plu.

Geoffrey SUTTON 6

Esperanto already has 133 years of literary  
history (1887-2020). It has survived world  
wars, and many official attempts to destroy it.  
Several generations have adapted it for many  
types of expression, including surrealism  
and symbolism. And so on.

La esperanta poeto RAGNARSSON estis moderna poeto, kiu verkis la sekvan poemon, por kiu mi provizas anglan tradukon ĉi tie.

The Esperanto poet RAGNARSSON was a modern  
poet who wrote the following poem which I  
provide an English translation for here.

XIII

Vidante neĝon cigni krudosubon
mi sentas flokoflagron tra l’animo,
sur mensovolbo puroŝutan nubon
kaj haltas ĝoje sur la penspavimo;

regardas kiel kovras mensokoton
kristaloj de eterna bel’ kaj paco,
kaj mi decidas rompi mian troton
por ne makuli puron de l’ surfaco;

spiritkomplikon benas dolĉa laco.

Baldur RAGNARSSON 7

XIII

See snow drift down like wild swans
through the soul like flickering-flakes,
past mental grasp a pure cloud pours
joyfully I’m stopped in my thoughts;

watching how mind-mud is covered
by beautiful crystals of peace,
I decide to break my fast pace
so not to stain such a pure place;

a soul in chaos finds its ease.

referencoj/references

  1. COWLEY, Malcolm “Exile’s Return”, 1934 (rev.1951), p.28 ↩

  2. COWLEY, “Exiles Return”, p. 27-28. ↩

  3. JANTON. Esperanto, trans. 1993. p. 127. ↩ ↩2

  4. COWLEY, “Exiles Return”, p. 286-287. ↩ ↩2

  5. JANTON. Esperanto, trans. 1993. p. 109. ↩

  6. SUTTON, Geoffrey “Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto 1887-2007”, 2008. ↩

  7. RAGNARSSON, Baldur, Ŝtupoj sen Nomo XIII. SUTTON, Geoffrey “Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto 1887-2007”, p. 589. ↩